بسم الله الرحمن الرحیم
فرموده اند: علم خود را به شک تبدیل نکنید.
گزاره دریافتی از این حدیث، اینکه:
زیرا علم، در صورتی با خود صبر می آورد که نسبت به آن ثبات اطمینان وجود داشته باشد. ثبات اطمینان، استقامت انسان در دانستن است.
در صورتی که فرد در علم به آنچه می داند و حق و ثابت است، به شک بیفتد، صبر خود را در عمل به آن علم از دست می دهد.
شک، از عوامل شکست صبر در مسیر علمی است.
پس از مواقفی که فرد را دچار شک به علمش می کند، بایستی دوری جست.
گزاره کاربردی اینکه:
از موقعیت ها، ارتباطات با افراد، خواندن مطالبی و... که پمپاژ شک میکنند، تا وقتی خود ثبات علمی پیدا نکرده اید، بپرهیزید. یا در صورت چاره نداشتن، به گزاره های کلی علم خود رجوع کنید و از توجه طولانی یا بحث دوری کنید.
پس از یافتن ثبات علمی، مواجهه با چنین مواردی برای فهم "نقیض" ها و تفصیل آن علم می باشد.
به چنین مواجهه هایی میتوان نام احتجاج نیز گذاشت.
در نتیجه احتجاج وظیفه مومن/شیعه ای است که بر علم خود صبر یافته است.
نشانه چنین فردی چند چیز است:
1- به دلیل استقامت در علم خود، آن را به بروز و عمل توانسته برساند. پس در علم و عمل خود به مقام صدق رسیده است. یعنی هرچه می داند را عمل میکند و چیزی نمیداند مگر به آن عمل کند.
2- به دلیل صبر و صدق، علمش درونی و مکتوب بر وجودش شده است.
3- به دلیل اطمینان به آنچه می داند، به منبع علم دسترسی یافته و میتواند در مواجهات و احتجاجات از الهامات حق بهره برد. زیرا علم، امری در جریان و در حال نزول ِ آن به آن است.
4- به دلیل چنین اتصالی، جز حق نمیگوید پس توان محو باطل را می یابد. زیرا اثر بروز حق در هر جا، محو باطل است. چون حق بیاید، باطل رفتنی است.
پ.ن. گزاره ها ممکن است در طول زمان تکمیل تر شوند.
بعدا اضافه: ظاهرا حدیث دقیقا آنی نیست که نقل شده است. به عنوان یک جمله منطقی خوانده شود، نه عین کلام معصوم(ع).