کوثر

بسم الله الرحمن الرحیم

فجََاءَتْهُ إِحْدَئهُمَا تَمْشىِ عَلىَ اسْتِحْیَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبىِ یَدْعُوکَ لِیَجْزِیَکَ أَجْرَ مَا سَقَیْتَ لَنَا  فَلَمَّا جَاءَهُ وَ قَصَّ عَلَیْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تخََفْ  نجََوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّلِمِین (25، سوره مبارکه قصص)

چیزى نگذشت که یکى از آن دو زن که با حالت شرمگین راه مى‏رفت به سوى موسى آمد و گفت پدرم تو را مى‏خواند تا پاداش آب دادنت را بدهد، همین که موسى نزد پیر مرد آمد و داستان خود را به او گفت، پیر مرد گفت: دیگر مترس که از مردم ستمگر نجات یافتى.

بعضی کارهای روزانه و مکرر انسان، بعد از گذشت دوره کودکی که روی دور می افتند، به حالت غیرآگاهانه و اتومات در می آیند. مثل نفس کشیدن، چشم گرداندن، قدم برداشتن و نحوه راه رفتن و...

هر قدر تعقل و تقوا در انسانی بالاتر باشد، دقت او در تمام امور، حتی رفتارهای اتومات و ناآگاهانه بالاتر می رود. به نحوی که هیچ رفتاری از چنین انسانی بروز نمی یابد، مگر اینکه آگاهانه و با محاسبه قبلی است.

برای یک فرد معمولی، عصبانی شدن رفتاری غیر اختیاری است! ممکن است حتی ناسزا بگوید یا... چنین فردی در توجیه رفتاری که به خوبی عاقبت آن را میشود پیش بینی کرد، زشتی اش را همه می دانند، انسان را غیرقابل کنترل و زشت جلوه می دهد و... تنها میگوید خب دست خودم نبود!

اما برای یک فرد عاقل و متوجه، تمامی رفتارها ولو جزئیات رفتاری قابل سنجش از قبل و برنامه ریزی برای چگونه بروز دادن است.

خدا برای چنین درجه ای از فهم و توجه متقیانه، دختری از دو دختر شعیب علیهم السلام را مثال میزند. دختری که حتی در راه رفتن میتواند حیاء را بروز دهد. این امر آنقدر عجیب بوده و دقت می طلبد که اغلب افراد در مواجهه با چنین آیه ای برایشان سوال میشود که «راه رفتن بر مشی حیاء» یعنی دقیقا چطور راه رفتن؟! مصداق عینی آن چیست؟ چه کسی اینطور راه می رود؟ آیا راه رفتن ما چنین است یا خیر؟

خداوند در بعضی آیات برای برجسته سازی نهایت و شکوفایی کامل یک رفتار، بخشی از آن را ذکر میکند که اگر فردی آن را داشته باشد، لاجرم تمامی مراتب قبلی را نیز به همراه خواهد داشت.

آنکه بر مشی استحیاء قدم بر می دارد، حتما قبل و ملزم با آن، در نگاه، صحبت، میزان و زمان صحبت، انتخاب کلمات، انتخاب لحن، ذکر نامحرم در پشت سرش، تصور او در خیالش و... تمامی موارد دیگر که اختیارانه تر میتوانند در دست انسان باشند، حیاء را رعایت کرده است و بروز صحت و صدق آنها را می شود در قدم برداشتن متفاوت و آگاهانه او تماشا کرد...

به امید فهم و عمل بر اساس آن، ان شاءالله...

پانوشت: بر حسب قاعده ذکر شده در بالا، در مطالب بعدی درباره مطففین بحث خواهد شد ان شاءالله...شما هم میتوانید به ربط این قاعده با سوره مطففین فکر کنید...