کارکرد آموزشی تمثیل
بسم الله الرحمن الرحیم
ترم پیش که کتاب روشهای تفکر در قرآن را با دوستان مباحثه می کردیم، به درس آخر، سوره مبارکه ملک با روش نمودار که رسیدیم، به دوستان گفته بودم با حداقل 5 سوال سرکلاس تشریف بیارن...
سوره را که یک بار از اول تا انتها رسیدیم
و حالا در این نقطه، بچه ها مسلسل سوالات را روشن کردند! البته قرار نبود من الزاما جوابشان دهم...بلکه باید راه رسیدن به جوابشان را از خلال آیات خودشان می یافتند.
سوره مبارکه ملک سوره عجیبی است...
قبلا بارها و بارها در جلساتی این سوره را ارائه داده بودیم و کار کرده بودیم،
اما هنوز هم با بهت آیات از تو می خواهند یک بار در تمام عالم نظر افکنی، و بعد به حال استفهام انکاری از تو می پرسد آیا توانستی فوت یا فطوری در حلق خدا بیابی؟!
جواب جز تصدیق و تسبیح نیست!
و جواب سوره به تو، چشمان خسته ای است که نتوانسته اند فطوری بیابند!
همین جا تقّ ِ آدم در می آید!
یعنی سوالات درباره فرض هایی که داریم و نتیجه آنها اثبات نوعی فوت یا فطوری در خلقت خداست، بر سر آدم آوار می شوند...
از این سوالات که گذشته، آیات بعدتر وارد بحث جهنم و اصحاب سعیر می شود و خود این موضوع و گفتگوهای خزنه جهنم با جهنمیان و عذرتراشی هایشان، منبع سوالات دیگری...
اینجا وقتی به مومنین می رسد، آنها را به صفت "خشی الرحمن بالغیب" می ستاید! معلوم می شود دلیل سوالهای متعدد ما چیست!!
بعدتر در آیات جلوتر، فرض های عدم امنیت برای انسان را پیش چشمش می آورد و تا انتها که به قل های رسول می رسد و آیه آخر با پیش کشیدن فرض از دست دادن ماء معین...
این سوره تماما حیرت است! آدم کجایش را میتواند بگوید؟! یا حتی نمودارش را بکشد! از قبل نکاتی یادم مانده بود، اما هیچی به هیچی نمی چسبید تا بخواهم بگویم شان! توی همین بحبوحه ها بودم که نمی دانم چه شد و در جواب کدام سوال بود که گفتم:
آدمی که روی زمین درازکش می خزد، هیچ وقت نمی تواند سرش را بالا بیاورد و آسمان و خلقت خدا را درست ببیند تا عدم فطور عالم را تصدیق کند! مشکل از زاویه ای است که قرار گرفته...
بعد سریعا تمثیل خود سوره آمد که أَ فَمَن یَمْشىِ مُکِبًّا عَلىَ وَجْهِهِ أَهْدَى أَمَّن یَمْشىِ سَوِیًّا عَلىَ صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ(22)
از اینجا به بعد با صرف تمثیل، باقی سوالات به جواب مناسبی رسیدند. مضاف بر آن، هیبت و کارکرد "تمثیل" در بحث نمایان شد!
البته یک سری سوالات، جهت تفکر همچنان ماندند...الحمدلله!
نتیجه اینکه سوره های دارای تمثیل معمولا حقایق بسیار غیبی ای مرتبط با انسان را بیان می کنند، و چون انسان در مواجهه با حقایق غیبی آن سوره، باید بتواند راهی به فهم پیدا کند، "تمثیل" کلید باز شدن سوالات متعدد است!
هرچه در تمثیل سوره بیشتر دقیق شویم، بهتر حقایق را خواهیم فهمید...ضمن اینکه با فهم تمثیل، انسان خود را در وضعیت درست تصویر شده و یا جواب به"هل یستوی" ها قرار می دهد. در واقع فهمیدن همان و شدن همان!
و نیز پیشنهاد آموزشی اینکه اول کلاس را با سوالات توسط خود افراد منفجر کنید! اما مواظب باشید خودتان منفجر نشوید!
و بعد که در پاسخ دهی ماندید، یک راست در تمثیل شیرجه بزنید!
پیشنهاد خوبی است:)